การที่ลูกติดตุ๊กตาเน่า หมอนเน่า หรือผ้าเน่า เป็นปัญหาหนึ่งที่คุณพ่อคุณแม่คนไทยมักไม่ค่อยปลื้มเท่าไร โดยผู้ใหญ่มักจะให้เหตุผลว่า มันสกปรก จะทำให้ลูกเป็นภูมิแพ้ เดี๋ยวเข้าโรงเรียนแล้วจะเป็นปัญหา กลัวลูกจะร้องไห้งอแงไม่รู้จักโตเวลาหาไม่เจอ โตมาจะแก้ยาก เลยอยากให้เลิก ไม่อยากจะให้ลูกติดของพวกนี้ โดยที่ไม่ทราบเลยว่า การติดผ้าเน่าไม่เพียงแต่จะส่งผลต่อพัฒนาการทางด้านจิตใจของเด็ก แต่ยังแสดงให้เห็นว่า ผู้ใหญ่ในบ้านเรา ยังขาดความรู้ทางจิตวิทยาเกี่ยวกับของรักของเด็กอีกเยอะ

ยกตัวอย่างทฤษฎีของ Donald Woods Winnicott กุมารแพทย์ และนักจิตวิเคราะห์ ผู้เริ่มใช้คำว่า วัตถุเปลี่ยนผ่าน (Transitional Object) มาใช้ในการเรียกพฤติกรรมการติดของอย่างใดอย่างหนึ่งของเด็ก เพราะผ้าเน่านี้เอง ที่เป็นตัวช่วยให้ลูกน้อยเปลี่ยนผ่านจากภาวะเป็นหนึ่งเดียวกับแม่ สู่ภาวะที่ตระหนักรู้ว่าแม่กับตัวเขาเป็นคนละคนกัน สิ่งของต่างๆ เช่น ผ้า หมอน ตุ๊กตา ที่ลูกติดหนึบไม่ยอมวาง ซักแล้วซักอีกจนเป็น “พี่เน่า” จึงเป็นเสมือนตัวแทนของแม่ ทำให้เด็กอุ่นใจ สบายใจ กังวลน้อยลง อยากเป็นอิสระ อยากเรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัว การเรียนรู้และพัฒนาการของลูกก็จะเป็นไปได้ด้วยดี เพราะเขาไม่ต้องมาคอยระแวงว่าแม่จะไม่อยู่กับเขา ตราบใดที่ตุ๊กตาแสนนุ่ม ผ้าหอมๆ (ในความรู้สึกของเขา) ยังอยู่กับเขา ก็ไม่มีเรื่องใดให้ต้องกลัว

ดังนั้น ถ้าลูกอายุ 4-5 เดือน จะเริ่มติดอะไรบางอย่าง อนุญาตให้ลูกติดเถิดค่ะ เพราะมันเป็นธรรมชาติของเขา โดย พญ.สาริณี ได้ให้คำชี้แนะ ดังนี้

1. เลือกตุ๊กตาที่ไม่มีชิ้นส่วนเป็นอันตรายกับทารก อย่างเช่น ไม่มีเชือกยาวๆ ที่อาจพันนิ้ว พันตัวเด็ก ไม่มีกระดุมเพราะอาจหลุดเข้าปากได้

2. พ่อแม่ควรช่วยลูกดูแลของรักของลูกด้วย และปฏิบัติกับของเหล่านี้ ด้วยการให้เกียรติเหมือนลูกของเราเอง

3. พ่อแม่สามารถทำความสะอาดข้าวของเหล่านี้ได้ ลูกไม่ได้ติดความสกปรกอย่างที่หลายคนเข้าใจ แค่อธิบายให้ลูกฟังว่าตุ๊กตาของลูกควรได้รับการอาบน้ำเหมือนลูกบ้าง

4. สถานการณ์ที่อาจทำให้ลูกตึงเครียด ตุ๊กตา ผ้าแสนรักเหล่านี้ จะเป็นผู้ช่วยได้อย่างดี เช่น วันที่ลูกต้องไปค้างคืนที่อื่น วันที่ลูกเข้าโรงเรียน เวลาไปฉีดวัคซีน หรือต้องไปนอนโรงพยาบาล ให้ลูกพาของรักของเขาไปด้วยทุกครั้ง

5. ถ้าวันนี้พ่อแม่เพิ่งเคยทราบเป็นครั้งแรกในชีวิตว่าสิ่งนี้ดีต่อลูกมากขนาดนี้ แต่ลูกๆ ของท่านไม่ได้ติดอะไรสักอย่าง ก็ไม่ต้องกังวล ช่วงเวลานั้นได้ผ่านมาแล้ว และไม่สามารถย้อนกลับไปได้ ไม่มีอะไรต้องคิดให้ไม่สบายใจเลย ลูกๆ ของท่านสามารถมีพัฒนาการดีๆ ได้ จาการปฏิบัติกับลูกอย่างถูกต้อง ในเรื่องอื่นๆ อีกเป็นสิบเป็นร้อยเรื่อง

6. เมื่อลูกค่อยๆ โตขึ้น ทำความรู้จักโลกใบนี้มากขึ้น ปรับตัวได้เข้าที่เข้าทางขึ้น พวกเขาจะเข้าใจเองว่าตุ๊กตาก็คือตุ๊กตา ลูกจะห่างออกมาเอง พ่อแม่ไม่จำเป็นต้องพยายามทำให้ลูกเลิกติด หรือ “หย่าตุ๊กตา” หย่าผ้า แต่อย่างใด

7. ของชิ้นนี้อาจอยู่กับลูกไปจนโตเป็นผู้ใหญ่ หรืออาจอยู่ไปตลอดชีวิต เป็นเหมือนสมบัติชิ้นหนึ่ง นั่นก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ปกติที่สุด และไม่มีพิษมีภัยแม้แต่น้อยเลยจริงๆ

เมื่อพ่อแม่ได้ทำความเข้าใจอย่างนี้แล้ว มายินดีต้อนรับสมาชิกอีกคนของครอบครัว คือ ตุ๊กตา ผ้าเน่า หมอนเหม็นเหล่านี้ กันดีกว่านะคะ ตั้งชื่อให้เขาจะได้เรียกกันถูก และอย่าลืมรู้สึกขอบคุณพวกเขาด้วยที่อยู่เคียงข้างลูกๆ ของพวกเราเสมอมา

ขอบคุณข้อมูล จากเฟสบุ๊คเพจ Dad Mom and Kids