โดยปกติแล้ว หลังจาก “ฝากครรภ์” คุณหมอจะทำการตรวจดูว่ามีความเสี่ยงอะไรบ้างต่อการตั้งครรภ์หรือทารกในครรภ์บ้าง และในวันเดียวกันนั้น ทางสูติแพทย์อาจขอให้คุณแม่ตรวจ "อัลตร้าซาวด์" เพื่อให้แพทย์ติดตามการเจริญเติบโตของทารก และวางกำหนดคลอดได้ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น หากคุณแม่ไม่ได้มีภาวะครรภ์ผิดปกติและไม่สะดวกที่จะตรวจอัลตร้าซาวด์ในไตรมาสแรก ก็สามารถตรวจอัลตร้าซาวด์ในไตรมาสที่สองได้ 

โดยการตรวจอัลตร้าซาวด์จะมี 2 แบบ คือ

1. อัลตร้าซาวด์ทางช่องคลอด การตรวจอัลตร้าซาวด์ทางช่องคลอดจะใช้กับคนท้องที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 10 สัปดาห์ เพื่อวัดความยาวปากมดลูกและเป็นการตรวจระยะห่างของขอบรกจากปากมดลูก โดยคุณหมอจะสอดหัวตรวจขนาดเล็กเข้าไปในช่องคลอด ซึ่งจะมีลักษณะคล้ายกับการตรวจภายในทั่วไป

2. อัลตร้าซาวด์หน้าท้อง ใช้ตรวจเมื่ออายุครรภ์เกิน 10 สัปดาห์ หรือคนท้องที่อายุครรภ์เข้าสู่ไตรมาสที่ 2 โดยคุณหมอจะทาเจลเย็นๆ บริเวณหน้าท้องเพื่อเป็นสื่อนำภาพ แล้วใช้หัวตรวจเคลื่อนอัลตร้าโซนิคส่องไปมาบริเวณหน้าท้องของคุณแม่ ซึ่งจะไม่เจ็บปวดเลยสักนิดเดียว

อัลตร้าซาวด์ไตรมาสแรก จะตรวจดูอะไรได้บ้าง

• ดูอายุครรภ์ สำหรับคุณแม่ที่รอบเดือนมาไม่ปกติ หรือจำรอบเดือนไม่ได้ การตรวจวัดอายุครรภ์ที่ได้จาการคำนวนจากอัลตร้าซาวด์ในไตรมาสแรกจะถือว่ามีความแม่นยำสูงสุด
• ดูตำแหน่งและลักษณะของถุงการตั้งครรภ์ เพื่อวินิจฉัยการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติ เช่น การตั้งครรภ์นอกมดลูก ครรภ์ไข่ปลาอุก หรือท้องลม เป็นต้น
• ดูตัวเด็กและการเต้นของหัวใจ ตรวจอัลตร้าซาวด์ในช่วงอายุครรภ์ 7 สัปดาห์เป็นต้นไป จะสามารถวัดอัตราการเต้นของหัวใจทารกได้
• ดูจำนวนทารก การวินิจฉัยจำนวนเด็กเป็นสิ่งสำคัญ เพราะหากเป็นท้องแฝด คุณหมอและคุณแม่จะจำเป็นต้องวางแผนดูแลครรภ์เป็นพิเศษ
• ดูโครงสร้างอื่นๆ ของคุณแม่ ได้แก่ มดลูกและรังไข่ ว่ามีความผิดปกติเป็นเนื้องอกอะไรหรือไม่

อัลตร้าซาวด์ไตรมาส 2 จะตรวจดูอะไรบ้าง

• วัดขนาดและอายุครรภ์ของทารก วัดขนาดเส้นรอบศรีษะ แขน ขา ลำตัว ว่าทารกเจริญเติบโตเหมาะสมกับอายุครรภ์หรือไม่
• ตรวจดูโครงสร้างอวัยวะ การตรวจอัลตร้าซาวด์ในช่วงอายุครรภ์ 20-22 สัปดาห์อย่างละเอียด เพื่อหาความผิดปกติทางโครงสร้างของอวัยวะหลักๆ เช่น ศีรษะ กระดูกสันหลัง แขน ขา หัวใจ   
• วินิจฉัยความพิการแต่กำเนิด เช่น  ภาวะอวัยวะผิดรูปจากการมีถุงน้ำคร่ำฉีกขาด ภาวะผิดปกติจากโรคทางพันธุกรรม ดาวซินโดม 
• ดูเพศทารก พอเข้าสู่ช่วงไตรมาสที่ 2 อวัยวะเพศจะเจริญเติบโตจนเห็นชัดเจนแล้ว หากลูกอยู่ในท่าที่เปิดเผย คุณหมอก็จะสามารถบอกเพศของทารกให้คุณพ่อคุณแม่ทราบเพศของลูกได้

อัลตราซาวด์ไตรมาส 3 จะตรวจดูอะไรบ้าง

• ดูการเจริญเติบโตของทารก การตรวจอัลตร้าซาวด์ในช่วงอายุครรภ์ 28 – 32 สัปดาห์ เพื่อตรวจดูพัฒนาการของทารกในครรภ์ ซึ่งโดยปกติภาวะทารกเติบโตช้าจะสามารถตรวจพบได้ในไตรมาสที่ 3
• ตรวจการเจริญเติบโตของกระดูก เช่น คนแคระ กระดูกบางผิดปกติ แขน-ขาสั้น มือหรือเท้าอยู่ในท่าผิดปกติ (โรคเท้าปุก) จะสังเกตความผิดปกติได้ชัดที่สุดในไตรมาสที่ 3 นี้
• ตรวจดูตำแหน่งรกและปริมาณน้ำคร่ำ การตรวจอัลตราซาวด์ในไตรมาสที่ 2 หรือ 3 ในมารดาที่มีประวัติคลอดก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน แพทย์จะทำการตรวจดูตำแหน่งรกและปริมาณน้ำคร่ำ และวัดความยาวของปากมดลูกในช่วงอายุครรภ์นี้ผ่านเครื่องอัลตราซาวด์ เพื่อทำนายการคลอด ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนด

บทความที่เกี่ยวข้อง

• ฝากครรภ์ที่โรงพยาบาล ป้องกัน "โรคเท้าปุก" ได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ก่อนจะเป็นสาเหตุการเดินที่ผิดปกติของลูกน้อย
• ฝากครรภ์ที่โรงพยาบาล ต้องตรวจอะไร พร้อมแนะวิธีเลือกคุณหมอแบบไหนมาดูแลครรภ์คุณแม่