ปัจจุบันนี้ มีคุณแม่หลายท่านที่ตั้งครรภ์ในช่วงที่ยังอายุน้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คุณแม่วัยใสที่มีอายุยังไม่ถึง 20 ปี  ซึ่งอาจจะส่งผลให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพของคุณแม่และลูกได้ แต่หากคุณเป็นคนหนึ่งที่กำลังเป็นคุณแม่วัยใส หรือมีคนรอบข้างกำลังตั้งครรภ์ตอนอายุน้อย การรู้เท่าทันปัญหาเพื่อหาทางป้องกันแก้ไข จึงเป็นสิ่งสำคัญ 

Happy Mom.Life ขอรวบรวมปัญหาที่อาจเกิดกับคุณแม่วัยใส รวมทั้งข้อมูลเกี่ยวกับช่วงอายุการตั้งครรภ์ที่เหมาะสมมาฝาก เอาไว้เป็นข้อมูลและแนวทางในการดูแลตัวเองค่ะ

แม้จะไม่มีข้อกำหนดตายตัวว่าอายุของคุณแม่ที่เหมาะสมควรอยู่ที่ช่วงวัยไหน แต่กุมารแพทย์แนะนำไว้ว่า ช่วงวัยที่เหมาะในการตั้งครรภ์น่าจะอยู่ประมาณ 20-30 ปี เพราะเป็นช่วงวัยที่ร่างกายของคุณแม่พร้อมมากที่สุด โดยหากคุณแม่ตั้งครรภ์ในช่วงก่อนหรือหลังจากนั้นก็สามารถเป็นไปได้ แต่อาจต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษเพื่อป้องกันปัญหาต่างๆ ที่จะตามมาได้ค่ะ สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์อายุน้อย อาจต้องรับมือกับปัญหาต่อไปนี้

1. เกิดภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์

จากการศึกษาวิจัยพบว่า คุณแม่ที่ตั้งครรภ์ในวัยรุ่นนั้นมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์สูงกว่าคุณแม่ตั้งครรภ์ที่อายุเหมาะสม ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้เช่น การคลอดก่อนกำหนด ภาวะครรภ์เป็นพิษ ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด เป็นต้น

• ระวัง! อาการแทรกซ้อนที่เป็นสัญญาณของการคลอดก่อนกำหนด
• รับมืออาการป่วยและภาวะแทรกซ้อนตอนตั้งครรภ์ที่คุณแม่ดาราต้องอดทน จนกว่าจะถึงวันเจอหน้าลูก

2. ลูกเติบโตได้ไม่เต็มที่

เนื่องจากร่างกายของคุณแม่เองก็ยังอยู่ในช่วงเจริญเติบโต จึงอาจเกิดการแย่งอาหารกันระหว่างคุณแม่กับทารกในครรภ์ ส่งผลให้เด็กเติบโตได้ไม่เต็มที่ หรือบางรายเด็กคลอดออกมาแล้วมีน้ำหนักน้อยกว่ามาตรฐาน เนื่องจากคลอดก่อนกำหนดค่ะ

3. เชิงกรานของแม่เล็กเกินไป

วัยรุ่นหลายคนยังมีเชิงกรานที่เล็กเกินไป และขยายขนาดได้ไม่ดีพอ ส่งผลให้ไม่เหมาะกับการคลอดแบบธรรมชาติ และทำให้ต้องใช้วิธีการผ่าคลอดแทน ซึ่งในทางการแพทย์ การคลอดธรรมชาตินั้นส่งผลดีต่อสูขภาพของแม่และลูกมากกว่าการผ่าคลอด

• 6 ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการผ่าคลอด เหตุผลที่แนะนำให้แม่ท้องคลอดธรรมชาติ หากเลือกได้

4. สายตาคนรอบข้าง

เนื่องจากในปัจจุบัน การเป็นคุณวัยใสยังไม่ค่อยได้รับการยอมรับในสังคม จึงอาจทำให้คุณแม่วัยใสต้องเผชิญกับการไม่ยอมรับของคนรอบข้าง คุณแม่วัยใสหลายคนมีชีวิตที่พลิกผันจากหน้ามือเป็นหลังมือ นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อการเป็นคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวอีกด้วย ปัญหาเหล่านี้ อาจส่งผลต่อสภาวะจิตใจของคุณแม่ และสุขภาพของลูกในครรภ์ จนไปถึงสภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ค่ะ

ปัจจุบันมีกฎหมายคุ้มครองคุณแม่วัยใส โดยห้ามโรงเรียนไล่นักเรียนที่ตั้งครรภ์ออกจากโรงเรียน เว้นแต่เป็นการย้ายโรงเรียน และอนุญาตให้นักเรียนหยุดพักการเรียนระหว่างการตั้งครรภ์ การคลอดและหลังคลอดเพื่อดูแลลูกได้ตามความเหมาะสม นอกจากนี้ยังต้องจัดการเรียนการสอนยืดหยุ่นตามศักยภาพอย่างต่อเนื่องด้วย

 ท้องตอนอายุน้อย ดูแลตัวเองอย่างไร?

สำหรับคุณแม่วัยใสที่กำลังตั้งครรภ์หรือผู้ที่มีคนใกล้ชิดเป็นคุณแม่วัยใสอยู่ การดูแลใส่ใจสุขภาพกายและสุขภาพจิตของคุณแม่เป็นเรื่องสำคัญมาก โดยเรามีข้อแนะนำดังนี้ค่ะ

1. ไปฝากครรภ์ให้เร็วที่สุด

แนะนำให้คุณแม่ที่ตั้งครรภ์ตอนอายุยังน้อยไปฝากครรภ์กับคุณหมอให้เร็วที่สุดค่ะ เพราะคุณหมอจะได้ช่วยตรวจดูอาการ และให้คำแนะนำในการดูแลตัวเองที่ถูกต้องกับคุณแม่ได้ค่ะ สิ่งที่ควรระวังสำหรับคุณแม่วัยใสก็คือภาวะโลหิตจาง แต่หากรีบไปฝากครรภ์เพื่อรับการดูแลจากคุณหมอแต่เนิ่นๆ ก็สามารถช่วยป้องกันได้ค่ะ

2. ทำเรื่องขอพักการเรียน

ถึงจะเป็นคุณแม่แล้ว การเรียนก็ยังสำคัญอยู่ ซึ่งปัจจุบันนี้มีกฎหมายคุ้มครองให้โรงเรียนไม่สามารถไล่นักเรียนตั้งครรภ์ออกได้ แต่หากต้องการพักการเรียนชั่วคราวเพือดูแลตัวเองและลูกนั้นย่อมได้  วิธีนี้จึงเป็นทางออกที่ดีสำหรับคุณแม่วัยใสที่กำลังเรียนหนังสืออยู่ อย่างน้อยก็สบายใจได้ว่า หลังคลอดแล้ว ก็ยังสามารถสานต่อการเรียนจนจบหลักสูตรได้ค่ะ

3. ศึกษาเรื่องการเลี้ยงลูกให้ถี่ถ้วน

การเลี้ยงเด็กนั้นเป็นเรื่องละเอียดอ่อน แต่ก็ไม่ยากเกินที่จะศึกษาทำความเข้าใจ คุณแม่วัยใสจึงควรอ่านหนังสือ หรือหาข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลลูกน้อยอย่างถี่ถ้วน โดยให้เลือกข้อมูลจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ เช่น หนังสือที่เขียนโดยคุณหมอ เป็นต้น

4. ให้ผู้ใหญ่ช่วยดูแล

เรื่องบางเรื่อง ผู้ใหญ่ก็มีมุมมอง ทัศนคติที่ดีกว่าวัยรุ่น คุณแม่วัยใสจึงอาจต้องพึ่งพาผู้ใหญ่ ในเรื่องของการดูแลคุณแม่และทารกในครรภ์ การตกลงกันระหว่างผู้ใหญ่ทั้งฝ่ายหญิงและฝ่ายชายเพื่อร่วมกันรับผิดชอบ และค่าใช้จ่ายต่างๆ เพราะคุณแม่วัยใสอาจหางานทำเพื่อเลี้ยงดูลูกเองได้ยาก

5. ป้องกันการตั้งครรภ์ซ้ำ

หากคุณแม่ยังไม่พร้อมมีลูกคนต่อไป อยากให้คุณแม่ศึกษาหาข้อมูลเรื่องการคุมกำเนิดเอาไว้ให้ดี ซึ่งปัจจุบันข้อมูลเหล่านี้หาอ่านได้ไม่ยากนะคะ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ซ้ำค่ะ

เมื่อผู้หญิงได้ขึ้นชื่อว่าเป็น “แม่” นั่นหมายถึงภาระหน้าที่อันยิ่งใหญ่ แม้จะเหนื่อยยาก ลำบากสักแค่ไหน ขอแค่ให้ความรักกับลูก และทุ่มเทอย่างเต็มที่ ผู้หญิงทุกคนก็ย่อมเป้นแม่ที่ดีได้แน่นอนค่ะ

บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

• ตั้งครรภ์ตอนไม่พร้อม มีทางออกไหม รับมืออย่างไรดี?
• 7 วิธีรับมือ เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์ต้องควบตำแหน่งคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวในคราวเดียวกัน