ไม่แพ้ท้องเลยมีโอกาสเสี่ยงแท้งบุตรจริงหรือไม่? อาจจะเป็นคำถามที่คุณแม่ตั้งครรภ์หลาย ๆ ท่านกำลังตั้งคำถามอยู่ เพราะเคยได้ยินได้ฟังมาว่าไม่แพ้ท้องเลยมีโอกาสแท้ง ! Happy Mom.Life มีข้อเท็จจริงจาก พล.อ.ต.ผศ.นพ.วิบูลย์ เรืองชัยนิคม สูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ ที่จะมาเป็นผู้ให้ข้อมูล คลายความสงสัยของคุณแม่กันค่ะ

พล.อ.ต.ผศ.นพ.วิบูลย์ เรืองชัยนิคม

การแพ้ท้องเป็นอาการที่พบได้บ่อยในคุณแม่ที่เริ่มตั้งครรภ์ส่วนใหญ่ แต่ไม่จำเป็นที่จะต้องเป็นในคุณแม่ตั้งครรภ์ทุกคน จากการศึกษาพบว่าคุณแม่ที่เริ่มตั้งครรภ์จะมีอาการแพ้ท้องได้ร้อยละ 80-90  อาการมีได้ตั้งแต่ เวียนศีรษะ พะอืดพะอม คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ซึ่งส่วนใหญ่จะมีอาการมากในช่วงเช้าจึงเรียกว่า morning sickness แต่ในคุณแม่บางคนอาจมีอาการในช่วง บ่าย เย็น ก่อนนอน หรือเป็นตลอดทั้งวันก็ได้

อาการแพ้ท้องพบได้บ่อยในคุณแม่ที่เริ่มตั้งครรภ์

ส่วนใหญ่แล้วจะมีอาการไม่มากไม่มีผลกระทบกับทารกในครรภ์ มีเพียงส่วนน้อยที่คุณแม่เป็นมากไม่สามารถรับประทานอาหารหรือยาได้เลย ทำให้ร่างกายขาดสารอาหารและสารน้ำอย่างรุนแรงซึ่งจะมีผลเสียต่อทารกในครรภ์จำเป็นต้องเข้ารับการรักษาด้วยการให้น้ำเกลือและสารอาหารในโรงพยาบาล

สำหรับสาเหตุที่แท้จริงของการแพ้ท้องนั้นในปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัด บางคนเชื่อว่าการแพ้ท้องอาจเป็นขบวนการป้องกันทารกในครรภ์โดยธรรมชาติจากการได้รับสารอาหารหรือสารเคมีที่มากเกินความต้องการของทารกซึ่งอาจมีผลกระทบต่อการพัฒนาของตัวอ่อนในระยะแรกได้

การแพ้ท้องอาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน

นอกจากนี้ยังเชื่อว่าการแพ้ท้องอาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นในขณะตั้งครรภ์ เช่น เอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน และโดยเฉพาะ ฮอร์โมนตั้งครรภ์ HCG (Human Chorionic Gonadotropin) ซึ่งผลิตมาจากรก โดยพบว่าคุณแม่ที่มีระดับของฮอร์โมนตั้งครรภ์ (HCG) ที่สูง เช่น คุณแม่ที่ตั้งครรภ์แฝด หรือตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก จะมีอาการแพ้ท้องมากกว่าคุณแม่ที่มีระดับของฮอร์โมนตั้งครรภ์ (HCG) ที่ต่ำกว่า 

บางคนยังเชื่อว่าการแพ้ท้องอาจจะมีความสัมพันธ์กับการพักผ่อนที่เพียงพอ ความวิตกกังวล ความเครียด ความอบอุ่นในครอบครัวและความเข้มแข็งของสภาพจิตใจของคุณแม่ โดยพบว่าในคุณแม่ที่มีการพักผ่อนอย่างเพียงพอ ไม่เครียด  อยู่ในครอบครัวที่อบอุ่นและมีสภาพจิตใจที่เข้มแข็ง จะมีปัญหาเรื่องการแพ้ท้องน้อยกว่าในกลุ่มคุณแม่ที่มีความเครียด พักผ่อนน้อย ขาดความอบอุ่นในครอบครัวและมีสภาพจิตใจที่อ่อนแอ

ในคุณแม่บางคนอาจเริ่มมีอาการแพ้เมื่อได้รับสิ่งเร้าหรือสิ่งกระตุ้น เช่น อยู่ในห้องอุดอู้ ได้รับกลิ่นที่แสลงเช่น น้ำหอม สารเคมี อาหาร บุหรี่ หรืออยู่ในบริเวณที่ร้อนหรืออับชื้นมากเกินไป ถ้าหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นดังกล่าวก็จะทำให้คุณแม่หายจากอาการแพ้ท้องได้

คุณแม่ที่มีอาการแพ้ท้องส่วนใหญ่จะเริ่มมีอาการมากที่สุดในช่วง 7-9 สัปดาห์ของการตั้งครรภ์และอาการจะหายไปเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 14-16 สัปดาห์ ไม่ว่าจะมีอาการแพ้ท้องมากหรือน้อยก็ตาม พบว่าน้อยกว่าร้อยละ 10 ที่จะมีอาการแพ้ท้องจนถึง 22 สัปดาห์ของการตั้งครรภ์

การพักผ่อนที่เพียงพอ ช่วยลดอาการแพ้ท้องของคุณแม่ตั้งครรภ์  

สำหรับการรักษาจะขึ้นอยู่กับความรุนแรง ในรายที่เป็นไม่มากมีคำแนะนำ ดังนี้

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• อย่าเปลี่ยนท่าเร็วเกินไปในช่วงตื่นนอนตอนเช้าซึ่งเป็นช่วงที่จะมีอาการแพ้ท้องมากที่สุด
• ให้รับประทานขนมปังกรอบหรือธัญพืชร่วมกับน้ำผลไม้หรือน้ำ peppermint และให้นอนพักอีกประมาณ 15-20 นาทีก่อนลุกจากเตียงซึ่งจะทำให้คุณแม่ส่วนใหญ่มีอาการแพ้ท้องน้อยลง
• ให้หลีกเลี่ยงอาหารที่ไขมันสูง มีรสจัด มีกลิ่นคาวหรือฉุนเกินไป หรืออาหารประเภททอด
• ให้รับประทานอาหารทีละน้อยแต่บ่อยครั้งไม่ควรปล่อยให้หิวหรือรับประทานจมอิ่มเกินไปเพราะการหิวหรืออิ่มเกินไปจะเป็นสาเหตุให้มีอาการแพ้ท้องมากขึ้น
• ไม่ควรฝืนรับประทานอาหารในช่วงที่มีการแพ้ท้องมากๆเพราะจะยิ่งทำให้มีอาการมากขึ้น
• หลังรับประทานอาหารเสร็จใหม่ ๆ ไม่ควรอยู่ในท่านอนราบ
• หลังอาเจียนทุกครั้งควรบ้วนปากเพื่อช่วยลดอาการแพ้ท้อง

ทั้งนี้ ถ้าได้รับการดูแลเอาใจใส่จากคุณพ่อเป็นอย่างดีแล้วส่วนใหญ่คุณแม่จะมีอาการดีขึ้นไม่จำเป็นต้องใช้ยา

สามีดูแลดี อาการแพ้ท้องก็ดีขึ้นได้

ส่วนคุณแม่ที่ยังมีอาการแพ้ท้องอยู่หลังจากที่ได้ปฏิบัติตามคำแนะนำข้างต้นแล้วให้ลองดื่มน้ำขิงร่วมกับการรับประทานยาวิตามินบี 6 พบว่าสามารถลดอาการแพ้ท้องของคุณแม่ได้เป็นอย่างดี

จะมีคุณแม่บางคนที่ยังคงมีอาการแพ้ท้องอยู่ ไม่ตอบสนองต่อขบวนการข้างต้น ก็ควรไปพบแพทย์รับยาเพื่อช่วยทุเลาอาการไม่ให้รุนแรงจนเกิดอันตรายต่อคุณแม่และทารกในครรภ์ ซึ่งยาในกลุ่มที่สามารถใช้ในคนท้องได้อย่างปลอดภัย ได้แก่ Dimenhydrinate, Diphenhydramine หรือ Metoclopramide พบว่าการใช้ยาดังกล่าวในปริมาณที่เหมาะสมสามารถลดอาการแพ้ท้องของคุณแม่ได้เป็นอย่างดีและไม่เกิดผลกระทบต่อทารกในครรภ์

มีการศึกษาพบว่าในคุณแม่ที่มีอาการคลื่นไส้มากเพียงอย่างเดียวจะมีอัตราการแท้งบุตรน้อยกว่าคุณแม่ที่ไม่มีอาการร้อยละ 50 ถ้าคุณแม่มีอาการคลื่นไส้และอาเจียนมากจะมีอัตราการแท้งบุตรน้อยกว่าคุณแม่ที่ไม่มีอาการถึงร้อยละ 75